osiedla według
okresów budowy
Uwaga: taki podział dla warszawskich osiedli mieszkaniowych został zaproponowany przez autora na podstawie lat budowy osiedli, zaobserwowanych cech charakterystycznych budynków i przestrzeni oraz literatury.
Inni mogą uznawać podział różniący się od przedstawionego.
Skrótowe oznaczenia zostały utworzone na potrzeby projektu i informują o nazwie okresu oraz dekadzie.
Tę stronę najlepiej wyświetlać w wersji komputerowej (na telefonie poziomo) – czytelniejszy układ treści, możliwe porównanie cech okresów jak w tabeli.
W przypadku błędów w wyświetlaniu strony na telefonie proszę przełączyć się na wersję komputerową.
.png)
fasady:
-
zarówno urozmaicone,
jak i bardziej surowe -
kwadratowe lub poziome okna
różnej wielkości -
małe loggie/balkony lub brak
-
czasem dodatki socrealistyczne lub awangardowe elementy modernistyczne
-
często nieotynkowane
budynki:
-
niskie (2–4 p.)
-
klatkowce różnej długości;
także galeriowce i punktowce -
kształt prostopadłościanu
-
technologia tradycyjna
przestrzenie:
-
budynki prostopadle
lub równolegle do siebie -
przestrzenie prostokątne otoczone budynkami,
podłużne między budynkami
lub otwarte -
małe i średnie tereny zielone
-
część zabudowy wzdłuż ulic
-
bardzo mało parkingów, garaży
socrealizm ’50
ok. 1949–1956 – stalinizm, B. Bierut
ozdobny, eklektyczny i historyzujący propagandowy styl narzucony z ZSRR,
bardzo odmienny od pozostałych
fasady:
-
reprezentacyjne, klasyczne, historyzujące
-
okna kwadratowe lub pionowe
-
loggie/balkony oraz portfenetry małe lub brak
-
zdobienia: gzymsy, obramowania okien, boniowania
-
bogate materiały
(na reprezentacyjnych osiedlach) -
czasem inne ozdobne elementy:
kolumny i balustrady, podcienie, spadziste dachy… -
czasem otynkowane, czasem nie
budynki:
-
niskie i średnie (3–8 p.)
-
klatkowce różnej długości
-
kształt prostopadłościanu,
często załamane
pod kątem prostym,
czasem spadzisty dach -
technologia tradycyjna
przestrzenie:
-
budynki równoległe do ulic
i prostopadłe -
przestrzenie prostokątne otoczone budynkami
-
tereny zielone małe i średnie,
często betonowe placyki -
reprezentacyjne place i aleje
-
bardzo mało parkingów, garaży
modernizm ’60
ok. 1956–1965 – W. Gomułka, po odwilży październikowej
powrót do modernizmu, wolność projektowania i nowe możliwości,
wysokiej klasy architektura
fasady:
-
modernistyczne, różnorodne,
urozmaicone -
okna duże poziome
lub kwadratowe -
loggie, balkony oraz portfenetry bardzo zróżnicowane
(np. w pionowych pasach, w szachownicę, na całej fasadzie) -
często załamane
-
dodatkowe elementy:
pionowe i poziome podziały,
osłony balkonów,
cegła klinkierowa -
ocieplone i otynkowane
budynki:
-
niskie (3–4 p.),
także wysokie (7–10 p.) -
klatkowce różnej długości
i punktowce;
także korytarzowce (wysokie)
oraz galeriowce (niskie) -
kształt prostopadłościanu
lub kilku połączonych brył,
czasem lekko spadzisty dach -
technologia wielkoblokowa (Ż)
i tradycyjna, rzadziej inne
przestrzenie:
-
budynki prostopadle lub równolegle do ulic
lub luźno rozmieszczone,
często nieregularnie -
przestrzenie otwarte,
podłużne między budynkami
lub otoczone budynkami -
tereny zielone zarówno
małe (kameralne),
jak i duże (parkowe),
czasem asfaltowe placyki -
wnętrze wolne
od ruchu kołowego -
niskie pawilony, budynki garażowe, małe parkingi
prefabrykacja ’60
ok. 1965–1970 – W. Gomułka, unifikacja warszawska 2
radykalne oszczędności, budownictwo prefabrykowane,
narzucone katalogowe budynki
fasady:
-
monotonne i powtarzalne
-
okna różnej wysokości
i szerokości -
balkony małe lub brak,
rzadko loggie lub portfenetry -
proste, bez załamań
-
ocieplone i otynkowane
budynki:
-
niskie (4 p.) i wysokie (10 p.)
-
niskie klatkowce
i wysokie korytarzowce -
kształt prostopadłościanu
-
technologia wielkopłytowa
(pierwsze, lokalne systemy),
także wielkoblokowa -
katalogowe, ustandaryzowane segmenty budynków w ramach
unifikacji warszawskiej 2
przestrzenie:
-
budynki prostopadle do ulic,
równolegle do siebie lub nieregularnie rozmieszczone -
przestrzenie podłużne między budynkami, także otwarte
-
tereny zielone małe
i także większe,
często asfaltowe placyki -
wnętrze często wolne
od ruchu kołowego -
niskie i wyższe pawilony,
budynki garażowe, parkingi
prefabrykacja ’70
ok. 1970–1980 – E. Gierek, „budowa drugiej Polski”
wielkoskalowe budownictwo prefabrykowane,
rekordowa ilość budowanych mieszkań
fasady:
-
powtarzalne, raczej monotonne
-
duże poziome okna (w loggiach)
i kwadratowe,
wysokie lub średnie -
duże loggie
(najczęściej z jednej strony
i w pionowych pasach),
rzadziej balkony lub portfenetry -
czasem załamane
-
ocieplone i otynkowane
budynki:
-
wysokie (8–15 p.),
rzadziej niskie (3–4 p.) -
klatkowce (często długie),
rzadziej punktowce
lub korytarzowce -
kształt prostopadłościanu
-
technologia wielkopłytowa
(bardziej rozwinięte lokalne
oraz ogólnopolskie systemy),
także wielkoblokowa i inne
przestrzenie:
-
budynki zazwyczaj prostopadle do ulic, równolegle do siebie
-
przestrzenie podłużne między budynkami oraz otwarte
-
tereny zielone średnie i duże,
-
wnętrze zazwyczaj wolne
od ruchu kołowego, przy wysokich blokach małe uliczki -
duże pawilony, rozległe parkingi
prefabrykacja ’80
ok. 1980–1989 – schyłek PRL, kryzys lat 80. i wpływ postmodernizmu
budownictwo prefabrykowane, ale bardziej urozmaicona architektura
i kameralna urbanistyka
fasady:
-
często bardziej urozmaicone, czasem podobne do tych
w poprzednim okresie -
okna poziome lub kwadratowe,
wysokie lub średnie -
różnorodne balkony lub loggie
-
często załamane
-
ocieplone i otynkowane
budynki:
-
niskie (3–4 p.)
i wysokie (7–12 p.) -
klatkowce, także punktowce
-
kształt prostopadłościanu, czasem kilku połączonych brył, czasem załamane pod
kątem prostym lub innym -
różne technologie –wielkopłytowa
(ulepszone ogólnopolskie
oraz lokalne systemy),
wielkoblokowa i szkieletowa
przestrzenie:
-
budynki prostopadle do siebie
lub pod różnymi kątami -
przestrzenie otoczone budynkami lub nieregularne między budynkami
-
tereny zielone małe, kameralne
i średnie, czasem duże -
wnętrze nie zawsze wolne
od ruchu kołowego,
czasem nawet przy
niskich blokach uliczki -
różne pawilony, czasem usługi
na parterach bloków,
parkingi często tuż przy blokach